سیستم تهویه مطبوع چیست؟
سیستم تهویه مطبوع به بیان ساده فراهم کننده سرما و گرما برای محیط‌های مسکونی، اداری، تجاری و …می‌باشد.
HVAC مخفف کلمات (Heating Ventilation and Cooling) می باشد.
علم HVAC فقط مختص گرم و سرد کردن محیط نیست و بسیار تعریف گسترده تر و جامع تری دارد اما امروزه HVAC لفظی رایج برای سیستم های متداول گرم و سرد کن محیط به کار برده می شود.
سیستم های HVAC یا تهویه مطبوع را می توانید در هر جایی بیابید. در خانه‌ها، خودروها، هواپیماها، زیردریایی‌ها و هرجایی که مربوط به آسایش محیطی برای انسان باشد، سیستم‌های تهویه‌مطبوع وجود دارند.
در سیستم های جدید که در ساختمان های نوساز استفاده می شود، استفاده از هوای تازه محیط و مخلوط کردن آن با هوای برگشتی داخل محیط، باعث بالا بردن کیفیت و گردش هوا شده است. V در کلمه HVAC که از کلمه Ventilation گرفته شده است و معنای تجدید و تعویض هوا را درون خود دارد با استفاده از سیستم تعویض هوا که در سیستم های جدید تعبیه شده است، کیفیت هوا از طریق حذف گرد و غبار، رطوبت، دود، بو، گرما، باکتری ها، دی اکسید کربن و…به مراتب بالاتر رفته است.
یک سیستم تهویه مطبوع HVAC چگونه کار می کند؟
سیستم های تهویه مطبوع در ساختمان ها احتمالا ساختار پیچیده تری نسبت به دیگر وسایل یک محیط دارند و شاید تا به حال به طرز کار و نوع کار آن ها دقت نکرده باشید، اما به محض از کارافتادن یک سیستم تهویه‌مطبوع HVAC شما متوجه این موضوع خواهید شد.
در اینجا باید بدانید که هر سیستم تهویه مطبوع از قطعاتی که در اکثر آن ها مشترک است استفاده می کند تا عمل تهویه هوا را به خوبی انجام دهند. از جمله این قطعات و قسمت ها می توان از فیلتر، اگزاست هوا، کانال، المنت های الکتریکی، یونیت خارجی، کمپرسور، کویل و دمنده نام برد.
در ادامه به شرح مختصر هرکدام از این قسمت ها می پردازیم :
قسمت های تشکیل دهنده :
1-برگشت هوا:
قسمتی از سیستم است که در واقع شروع کننده عملیات تهویه می باشد.
این قسمت هوا را به داخل دستگاه مکش کرده و به قسمت های اصلی می رساند.
۲- فیلتر:
فیلتر یک دستگاه تهویه مطبوع بخش دوم آن است.
این فیلتر وظیفه جذب گرد و غبار و هرگونه ناخالصی از هوای برگشتی را دارد.
نکته: فیلترها باید مداما تمیز و در صورت اتمام عمرشان تعویض گردند.
۳- اگزاست هوا:
در بسیاری از سیستم های تهویه‌مطبوع خارج ساختن بخشی از هوا و جایگزین کردن آن با هوای تازه از ملزومات تهویه هوا به حساب می آید.
قسمت اگزاست همین عمل را برای شما انجام می دهد.
۴- داکت یا کانال:
در بعضی از سیستم های تهویه مطبوع از جمله هواسازها، روفتاپ پکیج ها و داکت اسپیلیت ها، کانال هایی برای توزیع و پخش هوای سرد و گرم به محیط نیاز است تا سیستم گردش و تهویه هوا به خوبی انجام گیرد.
۵- المنت های الکتریکی:
در بعضی از سیستم های تهویه مطبوع که با استفاده از مقاومت اجسام و گرم کردن آن ها از طریق جریان الکتریسیته به تولید گرمایش می پردازند، استفاده می شود.
۶-یونیت‌خارجی:
یونیت‌خارجی قسمتی از سیکل است که درفضای بیرون قرار گرفته و معمولا دمنده و کابینت آنرا شامل می‌شود.
در بسیاری از دستگاه ها کمپرسور و کندانسور نیز در یونیت خارجی تعبیه شده است.
۷-کمپرسور:
به عنوان قطعه اصلی یونیت خارجی وظیفه فشردن و افزایش دما و فشار مبرد را به عهده دارد.
پس از آن مبرد را در سیستم به گردش درمی آورد.
نکته: مهمترین بخش و بیشترین مصرف برق مربوط به این قطعه بوده و قلب دستگاه نام دارد.
۸- کویل ها:
کویل ها که به صورت های مختلف تولید و در سیستم های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند، نقش مبدل حرارتی را داشته و معمولا هوا از روی لوله های کویل عبور کرده و سرد و گرم می شود.
۹- دمنده:
دمنده وظیفه مکش هوا از محیط و عبور آن از روی کویل ها را بر عهده دارد.
قطعه اصلی که در یک سیستم ایجاد سرو صدا می کند، دمنده آن بوده و تعادل مکانیکی و استاتیکی آن جهت کاهش نویز دستگاه بسیار مهم است.
HVAC شامل چه فرایندهایی است ؟
همانطور که ذکر شد، HVAC مخفف گرمایش، تعویض هوا و تهویه مطبوع می باشد. این سه قسمت، بخش های یک سیستم کامل HVAC می باشند.
-گرمایش معمولا از طریق المنت های حرارتی و یا دیگ ها به دست می آید. گرمایش توسط دیگ‌ها توسط سیستم لوله‌کشی آب‌گرم و رساندن آن به یونیت‌ها جهت فرستادن گرما به محیط انجام می‌شود.
– تعویض هوا در این تعریف از دو طریق تعویض هوای طبیعی و تعویض هوای اجباری انجام می‌گیرد.
-سیستم تهویه مطبوع که بخش سوم این تعریف است اصولا به خنک کردن محیط می پردازد و با گرفتن گرما از محیط و البته تصفیه هوای برگشتی هوای خنک محیط های مختلف را تامین می کند.
تفاوت HVAC و تهویه مطبوع چیست؟
همانطور که ذکر شد، تهویه مطبوع بخش سوم تعریف کلی HVAC است اما امروزه به سیستم های تهویه‌مطبوع HVAC نیز گفته می شود و به اصطلاح یک غلط رایج است. HVAC خود شامل گرمایش، تعویض هوا و تهویه مطبوع می باشد در صورتی که امروزه به یک سیستم کامل که شامل همه این موارد می باشد، نیز تهویه مطبوع گفته می شود.
وظایف اصلی یک سیستم تهویه مطبوع چیست؟
همانطور که ذکر شد، وظیفه اصلی این سیستم ایجاد هوای تمیز و مطبوع چه از نظر دما و چه از نظر رطوبت برای آسایش انسان می باشد. حذف گرد، غبار و ذرات ناخالص و همچنین بو، دود و …از جمله وظایف یک سیستم تهویه مطبوع است.
در بسیاری از محیط ها که نیاز به هوای بسیار تمیز با ناخالصی بسیار پایین دارند، از جمله محیط های آزمایشگاهی و بیمارستان، استفاده از سیستم های تهویه مطبوع امری ضروری است. اهمیت این سیستم در این است که ایجاد شرایط آسایش برای انسان تاثیر مستقیم در حالات روانی و فیزیکی و عملکرد انسان ها دارد و در صورتی که این شرایط مهیا نباشد، کارایی ذهن و فیزیک انسان به شدت پایین می آید.
در نتیجه وجود سیستم های تهویه مطبوع برای ایجاد شرایط آسایش کامل بسیار ضروری است.
انواع سیستم های تهویه مطبوع کدامند؟
همانطور که ذکر شد، سیستم HVAC که امروزه به عنوان سیستم های تهویه مطبوع نامیده می شوند، هم برای سرمایش و هم برای گرمایش مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله این سیستم ها می توان به چیلر، مینی چیلر، روفتاپ پکیج، هواساز، VRF، کولرهای گازی، اسپیلیت، داکت اسپیلیت، سیستم های گرمایشی شوفاژ و گرمایش از کف و… نام برد.
سیستم های تهویه مطبوع از منظر عملکرد دسته بندی های متفاوتی دارند. از جمله آن ها می توان از سیستم های DX یا انبساط مستقیم که مستقیما هوا را خنک و گرم می کنند و نوع دیگر سیستم های هیدرونیک یا آبی نام برد که به وسیله واسطه ی آب گرما انتقال پیدا می کند.
از منظری دیگر، سیستم های تهویه مطبوع را می توان در دو دسته مستقل و مرکزی قرار داد. منظور از سیستم های مستقل، سیستم هایی است که برای هر واحد جداگانه عملیات تهویه را انجام می دهند. برای مثال کولرهای گازی، داکت اسپیلیت ها، مینی چیلرها از این دسته می باشد.
دسته دوم سیستم های تهویه مطبوع مرکزی است که بخشی از سیستم به صورت یکپارچه مشترک برای چند واحد و بخش دیگر به صورت مستقل در هر واحد عمل می کنند. برای مثال سیستم چیلر مرکزی و فن کویل، دارای یک چیلر بزرگ مرکزی برای کل ساختمان و تعدادی فن کویل، که در هر واحد به صورت مستقل وجود دارند، عمل می کنند.
از دیگر سیستم های مستقل می توان از VRF ها نام برد.
برای آشنایی بیشتر با انواع این سیستم ها ، مقاله ” انواع سیستم های تهویه مطبوع ” را مطالعه بفرمایید.
جمع بندی:
تهویه مطبوع با ایجاد عملیاتی روی هوا، به کنترل دما، رطوبت و کیفیت آن می پردازد. وجود سیستم های تهویه که خود انواعی دارند، متناسب با کاربری هر محیط امری ضروری است. هدف این سیستم ها ایجاد آسایش روانی و فیزیکی برای افزایش آسایش انسان ها است. در بسیاری از موارد، استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع لازم است چراکه نبود آن‌ها خسارات جبران‌ناپذیری ایجاد خواهد کرد. برای مثال استفاده از سیستم تهویه مطبوع در یک بیمارستان یا آزمایشگاه که نیاز به هوای با خلوص بالا دارند، لازم و ضروری است و بدون این سیستم ها عملا نمی توان از این محیط ها به درستی استفاده کرد. نهایتا سیستم های تهویه مطبوع را شاید بتوان مهم ترین بخش یک محیط در نظر گرفت چراکه عدم وجود آن تاثیر مستقیمی در آسایش و زندگی انسان دارد.
Trackbacks & Pingbacks
[…] تهویه مطبوع چیست ؟ […]
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!